San Roke
San Roke (Otxandio)
1597ko izurriteak gogor astindu eban, antza, Otxandio herribildua, izan be, auzotarrek San Rokeri eraiki eutsen herriko ermitarik handiena.
- Kronologia: XVIII. g (1780)
- Estiloa: Barrokoa
- Udalerria: Otxandio
- Auzoa: San Roke
- Koordenadak: 43.03604, -2.65081
Lagundu barrualdeari
Ermita guztiak
Deitura
San Roke (Frantzia, 1350 inguru-1379 inguru), familia noblean jaio, gaztetan umezurtz geratu eta bere ondasunak pobre eta behartsuei emotea erabaki eban, bera, bere burua Jainkoari eskainita eta erromes lez bizitzeko -horregaitik gerora erromesen zaindari bihurtu zan.
Elezaharrak kontatzen dauanez, Italian barrena ibili zan gaixoak izurri eta izurriteetatik sendatuz eta artatuz, azkenean bera be kutsatu zan arte. Orduan, basora joan zan bizitzera eta egunero ogia eroaten eutsan eta zauriak miazkatzen eutsazan txakur baten laguntza baino ez eban. Egun baten, txakurraren jabeak aurkitu eban, lagundu egin eutsan eta gero Aingeru batek guztiz sendatu eban. Horregaitik, izurri eta izurriteen aurkako defendatzaile da. Eta osasun-arloko profesionalen zaindaria da.
Berarenganako jaiera bizkor hedatu zan San Rokeren laguntza ezinbesteko eban Europan, non sarri jasaten eben izurriteen astindua. Hain zuzen be, Euskal Herria gogor erasan eban1957ko izurritean, santuari eskainitako ermita eta altara ugari eraiki zan, tartean, Otxandioko hau -beranduago, 1780an berregin eben arren.
Ohitura eta Errituak
Herriko beste hainbat ermitatan lez, honetan be zaindariaren egunaren -abuztuak 16- osteko domekan ospatzen da meza; ostean, auzotarrek hamaiketakoa eskaintzen dabe. Antxina, aurretik bederatziurrena -otoitzak jarraiko bederatzi egunez- egiten zan.
Izurritea aitatzen eban ereserkia abesten zan San Rokeren omenez:
Erroke ona
gagizuz gord
gatx da pesterik
arren gaur gu bere…
.
Eraikina
Iturrizaren arabera, 1597an eraiki zan, izurritea zala-eta, eta beranduago 1780ean berreraiki eben. Eraikin barrokoa da, baina oso soila, gure herrian ohikoa danez.
Oinplano angeluzuzena dau, nabea baino estu eta baxuagoa dan eta puntu-erdiko arkuak 08 eta mailek burutzen daben absideagaz. Harri-hormak ditu, barrualdean zati baten luzituta, izkinak baoa eta altarako arkua harlanduzko lanez errematatuta. Zorua sendo lauzatuta dago.
Hiru zinbraz mugatutako lau isurialdeko egurrezko estalki ikusgarriaz ixten da, burualdea luneta-gangazkoa bada be. Argia, hegoaldera zabaldutako leihoburu bitatik, altarako idi-begitik sartzen da eta batez be oinetara dauan sarbidetik: tornuan landutako puntu-erdiko egur-sarea. Atearen eskuman, bataiarri ikusgarria dago sartuta, behealdean galoiez zeharkatuta eta molduraz beste erdia.
Sarrera hau alboetan oso itxia dan eleizpeaz babesten da; haizetik babestea dau helburu. Zoru ikusgarria errekarriz harriztatuta dago.
Burutzeko, kanpai bakarra dauan kanpai-horma, triangelu formako frontoian amaitzen dana, kurutze eta bolakaz, eraikina berreraiki zanean ohikoa zanez.
Ermita hau, zabala eta akabera onagaz, nabarmentzekoa da tipologia bereko eraikinen artean. Otxandio herribildutik ibiltari ugari igaroten zanez, izurriteak jasateko arrisku handia egoan eta, horregaitik, ezinbestekotzat joten zan San Rokeren babesa.
Hornidura
Altzari neoklasikoa da, beharbada XIX. gizaldiaren hasierakoa -eraikina baino zerbait modernoagoa.
Eriko kalea zutabe konposatu ildaskatuen artean kokatuta dago, eta hegaletan zertxobait aurreratutako zutabeak egon zirala emoten dau, orain desagertuta badagoz be. Horma-hobi nagusian, puntu-erdian eta girlandagaz, erromes-jantziak dituan San Roke dago eta ondoan ogia emoten deutsan txakurra.
Alboetan, bere begiak dituan bandeja daroan Santa Luzia, eta martiritzaren palmondoa daroan beste santa bat, zehaztugabea San Rokerena lez, pieza honeek egur eta koloretako pastazkoak dira, industrialak eta erretaula baino askoz beranduagokoak (1900 ingurukoak).
Amaiera lez, teilatupean, Jerusalem uriaren gainean agertzen dan Kurutziltzatuaren margoa dago. Gorago, arrokaien artean, Hirutasunaren pasartea. Zoritxarrez, oso higatuta dago dana.
Azpian dago jatorrizko altara-mahaia. Profil sigi-sagatsua dau, zirkulu-formako apaindurek erdira begira dagozalarik; hemen pordoi eta kuia -erromesaren sinbolo- ikusi daitekez, arrokaia-motibo berdez inguratuta. Gainerako zatietan, eta nahiko galduta badagoz be, kolore gorri-hori eta gorrixkak nabarmentzen dira marmol-itxuragaz.
Erretaula soila da, baina interesgarria; herribilduak ermita hau ondo hornituta eukiteko eban interesa agertzen deusku beste behin be.
Oinetan, bankua dago, egikera arruntagaz, seguruenik barrokoa, bizkarralde zuzenagaz, tornuan landutako hagakaz eta kiribilduratan amaitutako eta kizkurtutako profil liraina daben besoakaz.
Pulpitua, modernoagoa da, egurrezkoa bere kolorean, moztutako ohol lisoakaz, sarrerako barra torneatuak imitatu gura dabezala emoten dau.
Plaza de La Encarnación 9B
48006 Bilbao
Tel: (34) 944 320 125
Honek diruz lagundua:
Webgunea, hauen laguntzarekin:
