San Martin
San Martin (Otxandio)
1500eraino garoazan eraikin artatsua: Otxandioko eraikinik zaharrena.
- Kronologia: XV-XVI. g (1500 inguru)
- Estiloa: Gotikoa
- Udalerria: Otxandio
- Auzoa: San Martín
- Koordenadak: 43.04381, -2.66009
Lagundu barrualdeari
Ermita guztiak
Deitura
Tourseko San Martin (Hungaria 316 – Frantzia 395) familia paganoan sortu zan, baina gaztetan bihurtu zan kristautasunera.
Erromatar gudarosteko ofizialaren semea zan eta bera be gaztetatik izan zan soldadu Galietan eta, enperadorearen eskoltako kide izan zala be emoten dau.
Bere bizitzako pasarterik ezagunena Amiensen gertatu zan, negua zala; uriaren atarian, gizon bat aurkitu eban erdi biluzik, hotzez dardarka, eskean eta inork jaramonik egiten ez eutsala. Martinek, orduan, kapa erdibitu eta zati bat gizagaixo hari emon eutsan. Gau horretan, gizona agertu jakon ametsetan, Kristo lez, bere kapaz estalita.
Horren ostean, ejertzitoa bertan behera itzi eta Eleizari eskaini eutsan bere bizitza. 370ean, Tourseko gotzain izendatu eben.
Ohitura eta Errituak
Gaur egun, ermitan ez dago kulturik, baina San Martini meza eskaintzen jako zaindariaren jaietan. Orain dala 50 urtera arte, meza eta erromeria ospatzen ziran zaindariaren egunez (azaroak 11), meza, San Isidro Laborariaren egunez (maiatzak 15) eta beste meza bat, Santa Katalina egunez (azaroak 25), bederatziurrenagaz -otoitzak jarraiko bederatzi egunez.
Erregutean be (letañak) joaten ziran Igokundearen aurreko martitzenez Santa Marina parrokiatik.
Iturrizak kontatzen dauanez (1974), ermita honetan zin-hitz nagusiak egiten ziran eta parrokia lez funtzionatu eban Santa Marina eleiza berreraiki ebenean, XVI. gizaldian.
Oraintsu arte, honan hasten zan kantua abesten zan:
Zorioneko Martin
Jaunagaz zeruetan
lagun zakiguz beti
geure preminetan…
.
Eraikina
Harlanduzko lan irregularrean moldatuta dago, eraikinaren alderik baxuenean (2-2,5 m.) goikoan baino handiagoa, eraikuntzan aldi bi egon zirala agertuz argi eta garbi.
Estalkia, bistako teilatu-zurajea da, baina burualdean, labe-ganga da. Teilatuak hegan egiten dau absidearen gainean besodun oin zuzenetan zurkaizten dan teilatu-hegal handian. Konponbide originala da eta badau parekorik arabar erromanikoko ermitetan.
Hainbat gezileihoren bidez argiztatzen da. Hegoaldean, lerro paraleloek eta takeatu arruntaz apaindutako ateburuak, kanoi oso txaranbeldua dauanak, nabarmentzen dabe bat. Iparraldean honen bardina zan beste bat egoan, baina arrasto batzuk baino ez dira geratzen kanpoaldean. Absidean, beste bat zabaltzen da, soilagoa. Eta beste bi be badira, itsututa: bata, burualdearen ardatzean, makurtutako ateburuagaz eta bestea, oinetako fatxada gainean, beharbada bertatik kanpaia joteko soka atarateko.
Eta ate bi. Hegoaldekoa, aldatu eta leiho bihurtu da. Arku zorrozduna zan, moldura zilindriko eta geometrikoez apainduta eta guztia leiho-isurkiaz babestuta. Oinetan dan beste ateak be arku zorrotza dau, gainean bolak eta kordoia dabezan dobela handi bikoa.
Diseinu orokorra, materiala, dekorazino-xehetasunak…, kontuan hartuta, ermita hau Eleizbarrutiko ermitarik landu eta ederrenetakoa da. Osagai guztiak kontuan hartuta, gotikoaren azken aldikoa izan daiteke, 1500 ingurukoa, seguruenik aurretik beste tenpluren bat izango bazan be.
Hornidura
San Martin gotzainaren irudia gailentzen da; eskultura herrikoi barrokoa da. Teilatupean, kurutzea nabarmentzen da.
Oraintsu arte, alboetan erretaula bi egozan, neoklasikoak eta bardin-bardinak; oso hondatuta dagoz eta parrokian gordeten dira. Kale bakarrekoak dira, puntu-erdiko horma-hobia dabe eta altara-mahai lisoak, batak oraindik Ave Maria berbak ditu eta bestea galduta dago.
Ermitako beste gauza bat be parrokian gordeten da: harrizko altara-oina, lipsanoteka, hau da, titularraren erlikia -kasu honetan, San Martinena- jasoten eban kutxa hartzeko lekuagaz.
Plaza de La Encarnación 9B
48006 Bilbao
Tel: (34) 944 320 125
Honek diruz lagundua:
Webgunea, hauen laguntzarekin:
