Osabideen Andra Maria (Osane)

Eleizabarri (Otxandio)

Eleizabarri deitzen dabe, Otxandioko ermitarik gazteena dalako, 400 urtetik gora baditu be.

Eleizabarri Otxandio
  • Kronologia: XVIII. g (1714)
  • Estiloa: Barrokoa
  • Udalerria: Otxandio
  • Auzoa: Eleizabarri
  • Koordenadak: 43.04412, -2.65364

360º

Bisita

Doako bisita

Planoa eta Atalak

Ermita guztiak

Deitura

Dirudienez, Osabideen Andra Mariarenganako eraspena 1200. urte inguruan sortu zan Hirutasun Santua ordenaren eskutik, baina, egia esan, askoz beranduago hasi ziran berari tenpluak eskaintzen. Kontatzen danez, bere izenpeko lehenengo kapera 1497an sortu zan Frenegal de la Sierran (Badajoz). Eta 1519 inguruan, Tenochtitlan konkistatu zanean, Espainia Barrian gurtu zan lehenengo irudia izan zala be esaten da. Hain zuzen be, gaur egun Mexikoko zaindaria da eta “Gachupina” deitzen dabe.

Askotariko istorio eta kondaira dago berarenganako eraspenaren inguruan eta, dana dala, penintsulako hainbat lurraldetan eta amerikar lurretan hedatuta dagoan deitura da.

Baina, Bizkaian ez dago berari sagaratutako tenplu asko. Otxandioko hau da bat eta besteak Abadiñon, Ondizen (Leioa), Morgan eta Muruetan dagoz.

Otxandiokoa Eleizabarri deitzen dabe, itxuraz herrian eraikitako azken tenplua dalako.

Deitura Eleizabarri (Otxandio)
Ohitura Eleizabarri (Otxandio)

Ohitura eta Errituak

Beharbada, Otxandioko ermitarik ezagunena da, bertan, beste askotan lez, gaur egun kultua oso mugatuta badago be.

Irailaren 8an ospatzen da bere eguna. Egun horren osteko domekaz ospatzen da meza ermitan eta ondoren auzotarrek hamaiketakoa eskaintzen dabe. Gerra Zibilaren aurretik erromeria be egiten zan, eta Otxandioko parrokiatik erregutean joaten ziran ermitaraino bederatziurrenaren -jarraiko bederatzi eguneko otoitzaldia- hasieran eta jaiegunean bertan.

Kurutze Santuaren Aurkikuntza (maiatzak 3) eta Kurutze Santuaren Gorespena (irailak 14) oroitzen ziranean be meza ospatzen zan.

Nahiz eta Osabideen Ama Birjina amatasunari lotuta ez egon, kasu honetan erdi-urren egozan emakumeak babes-eske joaten jakozan, olioa, kandelak edo dirua oparituz. Hain zuzen be, ermitan Natibitate eta Osabideen Kofradia sortu zan.

Honan hasten dan abestia kantatzen da ermitan:

Errukiorra Zu bai zara

erruki zakiguz.

Bizitzan ta eriotzan

Ama gorde gagizuz…

.

Eraikina

Eraikinaren barrualdean dagoan plakan esaten danez, Domingo Ercilla eta Lucia Zabala bere emazteak 1612an eraiki eben ermita eta Vicinay familiak 1957an berreraiki eban. Iturrizak -Otxandiori buruzko barri zehatzak ebazala emoten dau-, bere aldetik, ermita 1714an sortu zala esan eban XVIII. gizaldiaren amaieran. Ikusiko dogunez, baleiteke barri biak zuzenak izatea. Eraikin soila da, arrunta. Oinplano angeluzuzena dau, harri-hormakaz altxatutako absideagaz eta harlanduaz kantoi eta baoetan, nahiz eta goian, oinetan, hormarriz betetako egurrezko armazoia izan. Hiru isurialdetara estaltzen da egurrezko zinbren gainean. Altara inguruan, teilatu txiki edo zeru bat dago, eta aldatuta badago be, jatorrizko apainduraren aztarnak gordeten ditu: zapata kiribilduak eta iltze-buruen lerroa. Motibo honeek 1612. urtera garoez, hau da, lehenengo ermita altxatu zan urtera. Argia, hegoaldeko gezileiho txaranbeldu bitatik sartzen da eta egurrezko armazoiaren inguruko triangelu-formako leihoburu bitxia daben hiru leihotatik sartzen da. Gainera, beste leiho bat dago oinetan, behealdean, probetxu barria atara jaken burdin sare barrokoakaz. Armazoi-inguruan korua egon zan, azken zaharbarritzean desmuntatu zana. Baina alde honen antolamenduaren arabera, baleiteke jatorrian eleizpea izatea eta ermita bera Kuruztoki irekia, Antonio Santuak edo San Roke ermiten antzera. Beranduago (1714?) itxi eta korua jarriko zan. Eraikin berezia da, Otxandioko ermita-multzoa borobiltzen dauana.
Domingo Ercilla eta Lucia Zabala bere emazteak 1612an eraiki eben ermita
Eraikin soila da, arrunta
Harri-hormakaz altxatutako absideagaz
Hiru isurialdetara estaltzen da egurrezko zinbren gainean
Altara inguruan, teilatu txiki edo zeru bat dago
Argia, hegoaldeko gezileiho txaranbeldu bitatik sartzen da
Argia, hegoaldeko gezileiho txaranbeldu bitatik sartzen da
Triangelu-formako leihoburu bitxia daben
Egurrezko armazoiaren
Probetxu barria atara jaken burdin sare barrokoakaz

Hornidura

Altaran erretaula dago, bere koloreko egurrean egindako egitura soilagaz; harmailak ditu eta kale bakarra eta bertan titularra dago. Tinpano erdizirkularrak ixten dau. Apaingarriei dagokienez, honeek dira: zutabe ildaskatuak doriar kapitelakaz, dentikuluakaz eta hodei-kumuluak Probidentziaren Begiagaz tinpanoan. Guzti hau ohikoa da neoklasizismoan, XIX. gizaldian, altara-mahia eredu neoklasikoak imitatzen dituan pieza modernoagoa dan arren. Izena emoten deutsan Ama Birjina, zutik dago eta Umea ezkerrean dau; aurpegiera lasaia dabe, baina barrokoko ereduak imitatzen dabezan oihal bihurriakaz, diseinu erraboildun poligonala dauan idulkia lez. Pieza industriala da, baina ez kalitate txarrekoa. 1957an, Vicinay enpresaren jabeak, emaztea gaixotasun larritik sendatu zala-eta esker onez egindako oparia izan zan. Gainera, metalezko hainbat pieza dagoz, estilo eklektikokoak (argimutilak, atrila, altarako kurutzea, kanpaitxoa…) eta jatorrian ermitakoa ez zan autorlekua. Nabean, zenbait belaunaulki dago, soilak, eta hiru leku dituan egurrezko sofa, gorriz tapizatuta, XIX. gizaldiaren amaierakoa.
Altaran erretaula dago
Izena emoten deutsan Ama Birjina, zutik dago
Egurrezko sofa, gorriz tapizatuta, XIX. gizaldiaren amaierakoa.

Plaza de La Encarnación 9B
48006 Bilbao
Tel: (34) 944 320 125

Honek diruz lagundua:

Webgunea, hauen laguntzarekin: