Done Petri ad vincula

Zarikete – San Pedro (Zalla)

Espiritu gaiztoei arao eta aurre egiteko toki magikoa.

Done Petri ad vincula (Zalla)
  • Kronologia: XVI. mendea
  • Estiloa: Barrokoa
  • Udala:Zalla
  • Auzoa: Zarikete (San Pedro)
  • Koordenatuak: 43.209375,-3.141334

Lagundu barrualdeari

Ermita guztiak

Deitura

Petri apostolua gurtzeko era da Done Petri ad vincula edo Done Petri kateatua; izan ere, apostoluaren mirarizko askatzearen oroigarria da. Usadioak dioenez, Petri preso zegoen Erroman, kristaua izateagatik hil-zigorra ezarrita. Ziegan zegoelarik, aingeru batek askatu zizkion kateak eta, kartzelariak lozorroak jota zeudenez, ihes egitea lortu zuen Petrik.

Gaur egun, bere ustezko kate horiek Erromako Done Petri ad vincula izeneko elizan gurtzen dira.

Done Petri ad vincula Deitura (Zalla)
Done Petri ad vincula (Zalla)

Ohitura eta Errituak

Done Petri kateatuaren egunean, abuztuak 1, meza eman eta erromeria egiten da ermitako jaia ospatzeko. Oso jai jendetsua izaten da; izan ere, Zariketeko Done Petri edo San Pedruko santu gurtua da Enkarterrialdean, ermita dagoen eskualdean, bai eta Bizkaia osoan ere.

Herri-usadioak dioenez, espiritu gaiztoaren, begizkoaren, aztikeriaren, deabrutzearen eta gaixotasunen aurkako bitartekoa da. Ohikoa zen haurrak ermitaraino ekartzea espíritu gaiztoengandik libratzeko. Horretarako erritu propioak egiten zituzten: estaterako, ermitaren inguruan bueltak ematea, ate batetik sartuz eta beste batetik ateraz, espirituak uxatzeko gatza jaurtitzen zuten bitartean. Izan ere, 1963an Jose Maria Mertin Retanak idatzi zuenez “haiek, haien senideek edo haien abereek ere pairatzen duten begizkoa sendatzearren Done Petri ermitara oraindik datozen superstizioso askok bide batetik etorri eta beste batetik joaten dira; espiritu gaiztoek euren baitan berriro ez sartzeko asmotan.

Batzuek gatza –sorginen aurkako pozoi eraginkor askoa– hedatzen dute errepidean zehar”. Ermitak, halaber, ospe handia eduki du, gorputzetatik (emakumezkoen gorputzetatik, gehien bat) deabruak aterarazteko hor egin ohi ziren araoak direla eta.

Gaur egun ere, gurasoek santuaren aurrean ekartzen dituzte haurrak, berba egiten ikastearren eta Done Petriren bedeinkapena jasotzearren.

Eraikina

La ermita está enclavada en el valle de Salcedón o Cadagua, próxima al camino real que discurre junto al río. Tradicionalmente se ha fijado como fecha de su fundación el año 1556, pero lo cierto es que el acceso de los pies nos acerca al 1500, y las excavaciones arqueológicas del año 1991 evidenciaron la presencia, en el interior del templo, de un ábside de planta cuadrada más antiguo, de época medieval, posiblemente del siglo XI o XII.

La ermita es de planta rectangular con cubierta a doble vertiente y aparejada en mampostería. A los pies del templo se abre un acceso en arco ligeramente apuntado, sobre el que se levanta la espadaña. En la fachada sur hay otra entrada de arco rebajado.

Al interior llama la atención la cubierta del templo, de madera vista, con cerchas sobre altos pies derechos del mismo material. En algunas zonas los muros se cubren con pinturas que imitan sillares, en un intento de disimular la irregularidad de su construcción. A los pies, hay un coro de madera.
Junto a la ermita se encuentra la casa del sacristán, una fuente y un roble, retoño de árbol de Gernika, plantado en 1912.

Hornidura

La ermita acoge en su cabecera tres retablos. En el mayor destaca una talla gótica de San Pedro, con una gran llave en su mano izquierda. El resto de esculturas son barrocas, de la segunda mitad del siglo XVII. En el lado de la epístola, a la derecha del espectador, hay un San Gregorio Magno clasicista, y en el del evangelio, a la izquierda, un San Bernabé. En el centro, sobre el San Pedro, una imagen de la Inmaculada. Remata el retablo un Cristo crucificado ante un paisaje pintado representando la ciudad de Jerusalén.

En el retablo del lado de la epístola, también barroco de la segunda mitad del XVII, un San Antonio de Padua sostiene a un Niño Jesús que, inusualmente, está de pie sobre el libro que simboliza la sabiduría del santo.

Algo más antiguo, de la primera mitad del XVII, es el retablo del lado del Evangelio. En él vemos una pintura sobre tabla que representa la flagelación de Cristo, y, sobre ella, una imagen de San Nicolás, procedente del templo del cercano barrio de Otxaran (Zalla).

Plaza de La Encarnación 9B
48006 Bilbao
Tel: (34) 944 320 125

Honek diruz lagundua:

Webgunea, hauen laguntzarekin: